راهنمای خرید چند راهی برق، استفاده از تجهیزات الکترونیکی در زندگی روزمره ما به شکل فزایندهای افزایش یافته است. از کامپیوترها و تجهیزات صوتی و تصویری گرفته تا وسایل برقی آشپزخانه و ابزارهای شارژ، همگی نیازمند دسترسی به برق متناوب (AC) هستند. در این میان، چندراهی برق (Power Strip)، به عنوان یک ابزار کاربردی و ضروری، امکان اتصال چندین دستگاه به یک خروجی برق واحد را فراهم میکند. اما چندراهیها صرفاً مجموعهای از پریزها نیستند؛ در طول سالها، این وسایل با هدف افزایش ایمنی، کارایی و هوشمندی، تکامل یافتهاند.
این مقاله به بررسی عمیق و بهروز انواع چندراهیها، اصول فنی انتخاب آنها و معرفی فناوریهای نوین نظیر چندراهیهای هوشمند میپردازد تا یک دیدگاه جامع و تخصصی، همراه با زبانی ساده و روان، به مخاطبان عمومی و متخصصان ارائه دهد.

خرید چند راهی برق
بررسی تخصصی انواع چندراهیهای برق هوشمند
شناخت انواع چندراهیهای برق، گام نخست و اساسی در انتخاب یک محصول مناسب و ایمن است. چندراهیها را میتوان بر اساس معیارهای مختلفی همچون ساختار اتصال، وجود ویژگیهای حفاظتی و نوع کاربرد دستهبندی نمود. هر یک از این دستهها، پاسخگوی نیازهای متفاوتی در محیطهای خانگی، اداری و صنعتی هستند و از نظر فنی دارای مشخصات منحصربهفردی میباشند. درک دقیق تفاوتهای فنی و کاربردی این مدلها، برای هر دو گروه مخاطبان عمومی و متخصصان، جهت بهرهبرداری ایمن و مؤثر، حیاتی است.
| نوع چندراهی (دستهبندی اولیه) | ویژگیهای کلیدی | کاربرد اصلی | نکات فنی حیاتی |
| ۱.۱. چندراهیهای ساده (Standard Power Strips) | صرفاً جهت افزایش تعداد پریزها، فاقد محافظت در برابر نوسانات. | اتصال دستگاههای کممصرف و غیرحساس (مثل شارژرها، چراغهای مطالعه). | فاقد ژول ریت (Joule Rating)، عدم حفاظت در برابر سرج (Surge). |
| ۱.۲. چندراهیهای محافظ دار (Surge Protectors) | مجهز به مکانیزمهای حفاظتی (مانند MOVها) برای جذب ولتاژهای ناگهانی. | اتصال لوازم الکترونیکی حساس و گرانقیمت (رایانه، تلویزیون، تجهیزات صوتی/تصویری). | دارای رتبهبندی ژول (بالاتر از ۱۰۰۰ ژول توصیه میشود). |
| ۱.۳. چندراهیهای هوشمند (Smart Power Strips) | قابلیت کنترل از راه دور، زمانبندی، و اندازهگیری مصرف برق هر پریز. | مدیریت انرژی و اتوماسیون خانگی/اداری، کنترل تجهیزات از راه دور. | مجهز به WiFi/بلوتوث یا GSM، قابلیت یکپارچهسازی با دستیارهای صوتی. |
| ۱.۴. چندراهیهای صنعتی و کارگاهی (Heavy-Duty) | دارای بدنه مستحکم، کابل ضخیمتر، و تحمل جریان و حرارت بسیار بالاتر. | کارگاهها، محیطهای ساختمانی، اتصال ابزارهای برقی پرمصرف و ماشینآلات. | بالاترین ظرفیت آمپر و وات، درجه حفاظت (IP) بالاتر، استفاده از مواد مقاوم در برابر ضربه و شعله. |
چندراهیهای ساده (Standard Power Strips) و محدودیتهای آنها
این دسته، ابتداییترین و رایجترین نوع چندراهیها در بازار هستند. وظیفه اصلی آنها تنها ایجاد انشعاب و فراهم آوردن چندین نقطه اتصال برق متناوب از یک پریز واحد است. این مدلها معمولاً از یک کلید قطع و وصل اصلی برای قطع کامل جریان برق به تمام پریزها بهره میبرند. از نظر فنی، چندراهیهای ساده فاقد هرگونه مکانیزم حفاظتی پیشرفته در برابر نوسانات ناگهانی ولتاژ (Surge) هستند و عمدتاً برای اتصال دستگاههایی با مصرف پایین و غیرحساس به کار میروند.
حداکثر توان (Maximum Wattage) قابل تحمل آنها معمولاً در محدوده ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ وات است. استفاده از این مدلها برای اتصال دستگاههای گرانقیمت مانند رایانهها، کنسولهای بازی، یا تجهیزات حرفهای صوتی و تصویری به شدت توصیه نمیشود، زیرا در صورت وقوع نوسانهای برقی یا صاعقه، هیچ حفاظتی از دستگاهها به عمل نمیآورند.
بنابراین، متخصصان همواره تأکید میکنند که از این نوع چندراهیها صرفاً برای مصارف ساده مانند شارژرهای موبایل، چراغهای رومیزی و دیگر وسایل کمخطر استفاده شود و حتماً به مجموع مصرف دستگاههای متصل توجه شود تا از بارگذاری بیش از حد مدار (Overloading) جلوگیری گردد. بارگذاری بیش از حد میتواند منجر به داغ شدن سیمکشی چندراهی و در نهایت، ذوب شدن عایق و خطر آتشسوزی شود. به همین دلیل، بررسی دقیق مشخصات فنی و گواهینامههای استاندارد ایمنی (مانند UL، CE یا استانداردهای ملی) پیش از خرید، حتی برای مدلهای ساده، ضروری است.
چندراهیهای محافظ دار (Surge Protectors) و اهمیت ژول ریت
مهمترین وجه تمایز چندراهیهای محافظ دار، وجود مدارهای حفاظتی داخلی است که وظیفه جذب و انحراف انرژی اضافی ناشی از نوسانات شدید و ناگهانی ولتاژ (Surges) را بر عهده دارند. این نوسانات میتوانند ناشی از رعد و برق، تغییرات ناگهانی در شبکه برقرسانی، یا حتی خاموش و روشن شدن موتورهای بزرگ در همان مدار برق باشند.
المان اصلی این محافظت، قطعاتی به نام “واریستور اکسید فلزی” (Metal Oxide Varistor – MOV) هستند که در برابر ولتاژ عادی مقاوم بوده اما در برابر ولتاژهای بالا، به طور موقت به یک رسانای جریان تبدیل میشوند و انرژی اضافی را به خط ارت (Ground) یا خنثی (Neutral) منحرف میکنند. معیار کلیدی برای سنجش کارایی یک محافظ برق، “رتبهبندی ژول” (Joule Rating) است. ژول، واحد اندازهگیری انرژی است و هر چه این عدد (معمولاً بین ۲۰۰ تا ۴۰۰۰ ژول) بالاتر باشد، نشاندهنده ظرفیت بیشتر چندراهی برای جذب نوسانات قبل از تخریب شدن خود یا آسیب به دستگاههای متصل است.
برای تجهیزات بسیار حساس و گرانبها (مانند سرورها و تجهیزات پزشکی) یا در مناطقی با ریسک بالای رعد و برق، استفاده از چندراهیهایی با رتبهبندی ژول بالاتر از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ ژول توصیه میشود. همچنین، محافظهای با کیفیت دارای فیلتر نویز EMI/RFI هستند که نویزهای الکترومغناطیسی و فرکانس رادیویی را که میتوانند کیفیت عملکرد تجهیزات صوتی و تصویری را کاهش دهند، تضعیف میکنند. متخصصان باید به عمر مفید MOVها نیز توجه داشته باشند؛ با هر بار جذب نوسان، ظرفیت حفاظتی MOV کاهش مییابد و به همین دلیل، اکثر محافظهای با کیفیت دارای یک چراغ نشانگر “حفاظت فعال” هستند که در صورت اتمام عمر حفاظتی، خاموش میشود و کاربر را مطلع میسازد.
چندراهیهای هوشمند (Smart Power Strips) و انقلاب کنترل انرژی
چندراهیهای هوشمند (Smart Power Strips) نماینده آخرین نسل از تجهیزات توزیع برق هستند و امکانات فراتر از صرفاً حفاظت فیزیکی ارائه میدهند. این دستگاهها مجهز به ماژولهای ارتباطی نظیر Wi-Fi، بلوتوث یا حتی GSM (مانند مدلهای سیمکارتخور) هستند که امکان کنترل و مدیریت از راه دور را فراهم میسازند. با استفاده از یک اپلیکیشن موبایل، کاربر میتواند وضعیت روشن یا خاموش بودن هر پریز را به صورت جداگانه، از هر نقطهای که دسترسی به اینترنت یا شبکه موبایل وجود دارد، کنترل کند.
از امکانات کلیدی این مدلها میتوان به قابلیت زمانبندی (Scheduling) اشاره کرد که به کاربر اجازه میدهد برای هر پریز، ساعات مشخصی را برای روشن و خاموش شدن تعیین کند که این ویژگی نقش بسزایی در کاهش مصرف انرژی و اتوماسیون کارهای روزمره (مانند روشن کردن پمپ آبیاری یا سیستم روشنایی) دارد. علاوه بر این، بسیاری از مدلهای پیشرفته دارای قابلیت مانیتورینگ مصرف انرژی (Energy Monitoring) هستند که میزان مصرف برق هر دستگاه متصل را بر حسب کیلووات ساعت یا هزینه، محاسبه و نمایش میدهند.
این قابلیت برای متخصصان مدیریت انرژی در محیطهای اداری و صنعتی جهت شناسایی و بهینهسازی تجهیزات پرمصرف بسیار ارزشمند است. از نظر فنی، چندراهیهای هوشمند علاوه بر قابلیتهای ارتباطی، اغلب مجهز به حفاظت کامل در برابر نوسانات (Surge Protection) و جریان بیش از حد (Overcurrent Protection) نیز هستند، به این معنی که با تلفیق حفاظت فیزیکی و کنترل هوشمند، بالاترین سطح ایمنی و کارایی را ارائه میدهند. در برخی مدلهای بسیار پیشرفته، قابلیتهایی نظیر اندازهگیری ولتاژ و دما نیز لحاظ شده است که امکان نظارت دقیق بر شرایط محیطی و عملکرد دستگاه را فراهم میسازد.

خرید چند راهی برق
دستهبندی بر اساس نوع اتصال (باسیم و بیسیم)
تقسیمبندی دیگری نیز وجود دارد که چندراهیها را بر اساس نحوه اتصال به منبع برق، به دو گروه باسیم و بیسیم تقسیم میکند. چندراهیهای باسیم همان مدلهای متداول هستند که دارای یک کابل بلند بوده و انعطافپذیری لازم برای اتصال در فواصل دور از پریز اصلی را فراهم میآورند. در مقابل، چندراهیهای بیسیم، که اغلب به عنوان آداپتورهای چند پورت یا دوشاخه گسترشدهنده (Wall Tap Extender) شناخته میشوند، مستقیماً به پریز دیواری متصل شده و خود دارای دوشاخه داخلی هستند و فاقد کابل بلند میباشند.
این مدلها فضای کمتری اشغال میکنند و برای مواردی مناسب هستند که فاصله از پریز اصلی کم بوده و نیاز به افزایش تعداد پریزها در یک نقطه متمرکز وجود دارد. با این حال، به دلیل اتصال مستقیم، ممکن است فضای بیشتری از پریز دیواری را مسدود کرده و دسترسی به پریزهای کناری را محدود کنند. همچنین، در انتخاب مدلهای بیسیم، باید به وزن دستگاههای متصل توجه شود تا فشار بیش از حدی به پریز دیواری و سیمکشی پشت آن وارد نشود.
۱۰ نکته کلیدی فنی و کاربردی در انتخاب و خرید چندراهی برق مناسب: از ایمنی تا کارایی
انتخاب یک چندراهی برق مناسب، تصمیمی فراتر از توجه به تعداد پریزها است و مستقیماً با ایمنی و طول عمر دستگاههای الکترونیکی شما ارتباط دارد. برای متخصصان و مصرفکنندگان عمومی، در نظر گرفتن مجموعهای از معیارهای فنی و کاربردی، ضامن خریدی مطمئن خواهد بود. در این بخش، ۱۰ مورد از حیاتیترین نکاتی که هنگام انتخاب چندراهی باید مد نظر قرار گیرند، با جزئیات فنی و کاربردی تشریح شدهاند.
تعیین دقیق نیاز به تعداد پریزها و توجه به فواصل فیزیکی (Space Planning)
اولین قدم در انتخاب چندراهی، مشخص کردن تعداد دستگاههایی است که قصد اتصال آنها را دارید. چندراهیها در پیکربندیهای مختلفی از سهراهی تا دوازدهراهی و حتی بیشتر موجود هستند. اما تعداد صرف، معیار کافی نیست؛ باید به طراحی و فاصله بین خانههای پریزها (Outlets) توجه ویژه داشت. بسیاری از آداپتورهای AC (که به آنها آجر برق یا Power Brick هم گفته میشود) و دوشاخههای حجیم، فضای دو یا حتی سه پریز استاندارد را اشغال میکنند.
یک چندراهی با شش پریز با فاصله کم ممکن است عملاً امکان اتصال بیش از سه یا چهار دستگاه با آداپتور را فراهم نکند. مدلهای با طراحی پریز چرخشی (Swivel Outlets)، مدلهای با فاصله گسترده (Wide-Spaced Outlets) یا چندراهیهای ایستاده (Tower Power Strips) که پریزها در چندین وجه قرار گرفتهاند، راهحلهای مناسبتری برای فضاهای محدود با نیاز به اتصال چندین آداپتور حجیم هستند. برنامهریزی فیزیکی فضای مورد نیاز، نه تنها از هدر رفتن پریزها جلوگیری میکند، بلکه امکان مدیریت کابلها و حفظ نظم محیط کار را نیز بهبود میبخشد.
توجه به وجود و کیفیت محافظ ولتاژ (Surge Protection) و رتبهبندی ژول (Joule Rating)
برای اتصال هرگونه دستگاه الکترونیکی حساس و گرانقیمت (مانند کامپیوترها، سرورها، تلویزیونهای هوشمند، تجهیزات استودیویی)، انتخاب چندراهیهای محافظ دار (Surge Protector) امری ضروری است. همانطور که پیشتر ذکر شد، معیار اصلی برای ارزیابی کارایی این محافظها، “رتبهبندی ژول” (Joule Rating) است. محافظهای با کیفیت بالا دارای رتبهبندی ژول بالاتر از ۱۰۰۰ یا ۱۵۰۰ هستند.
علاوه بر این، یک محافظ معتبر باید سه خط اتصال را در برابر نوسانات محافظت کند: فاز به نول (L-N)، فاز به ارت (L-G) و نول به ارت (N-G)، که به این ویژگی حفاظت سهجانبه (All-Mode Protection) گفته میشود. همچنین، وجود یک چراغ یا نشانگر وضعیت “حفاظت فعال” (Protection Status Indicator) ضروری است تا کاربر از فرسوده شدن و از کار افتادن مکانیزم محافظت داخلی (MOVها) مطلع شود. محافظی که عمر آن به پایان رسیده باشد، صرفاً یک چندراهی ساده بدون هیچگونه مزیت حفاظتی خواهد بود.

خرید چند راهی برق
بررسی تخصصی فناوری چندراهی هوشمند
چندراهیهای هوشمند (Smart Power Strips) به عنوان پیشرفتهترین نسل از تجهیزات توزیع برق، نقش مهمی در پیادهسازی مفهوم خانه و دفتر کار هوشمند ایفا میکنند. این دستگاهها با بهرهگیری از اتصال به شبکه (عمدتاً از طریق Wi-Fi یا GSM)، قابلیتهای کنترلی و مانیتورینگ بسیار فراتر از یک چندراهی محافظ دار ساده را ارائه میدهند. این فناوری نه تنها سطح بالاتری از راحتی را فراهم میکند، بلکه یک ابزار قدرتمند برای مدیریت دقیق مصرف انرژی و اتوماسیون فرآیندها به شمار میآید.
اصول کارکرد و معماری ارتباطی در چندراهیهای هوشمند:
قلب تپنده یک چندراهی هوشمند، یک میکروکنترلر (Microcontroller Unit – MCU) متصل به ماژول ارتباطی (مانند Wi-Fi، بلوتوث یا ماژول سیمکارتخور GSM) است. این ماژول ارتباطی، دستگاه را به شبکه محلی کاربر و از آن طریق به یک پلتفرم ابری (Cloud Service) یا سرور مرکزی متصل میکند. کاربر با استفاده از یک اپلیکیشن موبایل اختصاصی (که برای سیستمعاملهای Android و iOS طراحی شده)، دستورات کنترلی را ارسال میکند. این دستورات از طریق بستر اینترنت (یا پیامک در مدلهای GSM) به چندراهی رسیده و میکروکنترلر دستگاه، رلههای الکترومکانیکی (Relays) متصل به هر پریز را فعال یا غیرفعال میکند.
تفاوت عمده این مدلها با چندراهیهای معمولی در این است که هر پریز (Outlet) به صورت مستقل دارای یک رله و مدار کنترلی است که امکان مدیریت جداگانه هر خروجی را فراهم میآورد. این معماری، قابلیتهایی نظیر نظارت بر وضعیت هر پریز (روشن یا خاموش)، اندازهگیری مصرف لحظهای و تجمعی برق، و اجرای زمانبندیهای پیچیده را ممکن میسازد. در مدلهای پیشرفتهتر، قابلیت یکپارچهسازی با دستیارهای صوتی (مانند Google Assistant یا Amazon Alexa) نیز وجود دارد که فرآیند کنترل را به صورت کاملاً بدون نیاز به دخالت دست (Hands-Free) انجام میدهد.
قابلیت کنترل از راه دور مستقل (Remote & Independent Control):
یکی از کاربردیترین قابلیتهای چندراهی هوشمند، امکان کنترل مستقل هر پریز از راه دور است. این ویژگی به کاربر این امکان را میدهد که صرفنظر از موقعیت جغرافیایی، وضعیت روشن یا خاموش بودن تجهیزات متصل به هر پریز را از طریق اپلیکیشن موبایل بررسی و تغییر دهد. این قابلیت به ویژه برای مدیریت سیستمهای امنیتی، روشنایی یا تجهیزات حیاتی که نیازمند نظارت مداوم هستند، اهمیت دارد. برای مثال، در مدلهای سیمکارتخور (GSM-based Smart Power Strips) که نیازی به اتصال محلی به اینترنت یا Wi-Fi ندارند (و تنها از طریق پیامک یا دیتای سیمکارت کنترل میشوند)، کاربر میتواند از مناطق دورافتاده یا مکانهایی که زیرساخت اینترنت پایداری ندارند (مانند مزارع کشاورزی، گلخانهها، یا ایستگاههای پمپاژ آب) اقدام به کنترل تجهیزات کند. این نوع کنترل، یک سطح امنیتی و اطمینان عملیاتی بسیار بالا برای سیستمهای حیاتی فراهم میآورد.

خرید چند راهی برق
مدیریت مصرف انرژی و دادههای مانیتورینگ:
قابلیت مانیتورینگ انرژی، از مهمترین ویژگیهای فنی چندراهیهای هوشمند برای متخصصان و کاربران آگاه به مصرف انرژی است. این دستگاهها با استفاده از حسگرهای داخلی، قادر به اندازهگیری دقیق پارامترهای الکتریکی نظیر ولتاژ (Voltage)، جریان (Current)، توان مصرفی لحظهای (Instantaneous Power – Watt) و توان مصرفی تجمعی (Accumulated Energy – kWh) برای هر پریز به صورت جداگانه هستند. دادههای جمعآوری شده به صورت نمودارها و گزارشهای آماری در اپلیکیشن نمایش داده میشوند. این گزارشها به کاربر اجازه میدهند تا:
- تشخیص وسایل پرمصرف: شناسایی دستگاههایی که بیشترین بار مصرفی را در طول زمان دارند.
- حذف مصرف شبح (Phantom Load): تشخیص دستگاههایی که در حالت آمادهباش (Standby) نیز همچنان برق مصرف میکنند و برنامهریزی برای قطع خودکار برق آنها در زمان عدم استفاده.
- بهینهسازی زمان کارکرد: تحلیل الگوهای مصرف و تنظیم زمانبندیهای هوشمند برای کارکرد تجهیزات در ساعات غیر اوج مصرف (Off-Peak Hours).
این دادههای دقیق، ابزاری قدرتمند برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه در زمینه کاهش قبوض برق و بهینهسازی عملکرد سیستمهای انرژی در مقیاس خانه یا ساختمانهای تجاری هستند.
اتوماسیون هوشمند با قابلیت زمانبندی و سناریوسازی (Scheduling & Scene Creation):
امکان زمانبندی (Timer/Scheduling) در چندراهیهای هوشمند، فراتر از یک تایمر ساده، به صورت پیشرفته قابل تنظیم است. کاربر میتواند برای هر پریز یک برنامه هفتگی یا روزانه تعریف کند، به گونهای که دستگاه در ساعات مشخصی روشن و خاموش شود. علاوه بر این، قابلیت سناریوسازی یا ایجاد قوانین خودکار (Automation Rules) به کاربران این امکان را میدهد که عملکرد چندراهی را به رویدادهای خارجی یا داخلی گره بزنند. برای مثال:
- سناریوی دمایی: “اگر دمای محیط از ۳۰ درجه سانتیگراد بالاتر رفت (با استفاده از سنسور دمای داخلی چندراهی یا سنسور جانبی)، پریز متصل به کولر آبی روشن شود.”
- سناریوی ورود و خروج: “هنگام ترک خانه (بر اساس موقعیت جغرافیایی گوشی)، تمام پریزهای غیرحیاتی خاموش شوند.”
- سناریوی ولتاژ: “اگر ولتاژ عبوری از حد مجاز (مثلاً ۲۴۰ ولت) فراتر رفت، برق پریز متصل به لوازم حساس قطع شود.”
این سطح از اتوماسیون، نه تنها رفاه را افزایش میدهد، بلکه با واکنش سریع به شرایط محیطی و الکتریکی، سطح ایمنی و حفاظت از تجهیزات را نیز به صورت فعال ارتقا میبخشد.

مقایسه تخصصی چندراهیهای برق صنعتی هوشمند
در حالی که چندراهیهای هوشمند بر اساس مدیریت انرژی و اتوماسیون در محیطهای داخلی و کنترل از راه دور تمرکز دارند، چندراهیهای صنعتی (Heavy-Duty Power Strips) برای دوام فیزیکی، تحمل جریان بالا، و عملکرد مطمئن در محیطهای خشن و سخت طراحی شدهاند. انتخاب بین این دو نوع چندراهی به صورت مستقیم به محیط کاری و نوع تجهیزات متصل بستگی دارد. درک تفاوتهای اساسی در ساختار، ویژگیهای حفاظتی و ظرفیت فنی این دو دسته برای خریداران متخصص و فنی ضروری است.
| ویژگی فنی/کاربردی | چندراهیهای صنعتی (Heavy-Duty) | چندراهیهای هوشمند (Smart Power Strips) |
| هدف اصلی | توزیع مطمئن برق با جریان بالا، ایمنی فیزیکی، تحمل محیط سخت. | مدیریت، کنترل از راه دور، اتوماسیون، مانیتورینگ مصرف انرژی. |
| ظرفیت جریان (آمپر) | بسیار بالا (معمولاً ۱۵ تا ۳۰ آمپر)، مناسب برای بارگذاری دائم. | استاندارد یا کمی بالاتر (معمولاً ۱۰ تا ۱۵ آمپر). |
| جنس بدنه و کابل | بدنه فلزی، آلومینیومی یا پلاستیک فشرده مقاوم به ضربه و مواد شیمیایی. کابل ضخیم و سنگین. | بدنه پلاستیکی (ABS) با کیفیت، مقاوم در برابر شعله (Flame Retardant). کابل استاندارد. |
| مکانیسمهای حفاظتی | قطعکننده مدار حرارتی/مغناطیسی (Circuit Breaker) با قابلیت بازیابی، حفاظت مکانیکی (IP Rating). | حفاظت ولتاژ ناگهانی (Surge Protection) با ژول ریت بالا، قطع جریان هوشمند. |
| نظارت/کنترل | کنترل محلی (کلید فیزیکی)؛ فاقد نظارت بر مصرف. | کنترل از راه دور از طریق اپلیکیشن، زمانبندی، مانیتورینگ ولتاژ، جریان و توان (Wattmeter). |
| محیط کاربرد ایدهآل | کارگاههای نجاری/فلزکاری، سایتهای ساختمانی، آزمایشگاههای صنعتی، مراکز داده (PDU). | خانههای هوشمند، دفاتر کار مدرن، گلخانهها، سیستمهای کشاورزی هوشمند، اتاقهای سرور کوچک. |
چندراهیهای صنعتی
چندراهیهای صنعتی یا کارگاهی، که اغلب در قالب واحدهای توزیع برق (Power Distribution Units – PDUs) نیز شناخته میشوند، اولویت اصلی خود را بر روی توان خروجی خام بالا و دوام فیزیکی متمرکز کردهاند. این دستگاهها برای تأمین برق ابزارهای پرمصرف مانند ارههای برقی، دریلهای ستونی، کمپرسورهای هوا و ماشینآلات صنعتی که ممکن است در دورههای کوتاهی جریان بسیار بالایی بکشند، طراحی شدهاند.
- ظرفیت آمپر و کابلکشی: این چندراهیها معمولاً دارای ظرفیت آمپر بالاتر از حد استاندارد خانگی (مثلاً ۲۰ یا ۳۰ آمپر) هستند و مجهز به کابلهای با قطر بسیار ضخیمتر (AWG پایینتر) برای به حداقل رساندن گرمایش و افت ولتاژ تحت بارگذاری سنگین میباشند.
- مقاومت محیطی: بدنه آنها اغلب از فلزات سنگین یا پلاستیکهای مهندسی با استاندارد مقاومت بالا ساخته شده است تا در برابر ضربههای مکانیکی، لرزش، رطوبت، گرد و غبار و حتی پاشش مواد شیمیایی مقاومت کنند. درجهبندی حفاظت (IP Rating) در این مدلها معمولاً بالا است (مانند IP۴۴ یا بالاتر).
- حفاظت: مکانیزم حفاظتی اصلی در این مدلها، قطعکننده مدار (Circuit Breaker) است که صرفاً برای جلوگیری از بارگذاری بیش از حد و محافظت از سیمکشی استفاده میشود و تمرکز کمتری بر حفاظت از نوسانات لحظهای ولتاژ (Surge Protection) دارند.
چندراهیهای هوشمند
در مقابل، چندراهیهای هوشمند، بیشتر به عنوان ابزارهای مدیریت انرژی و اتوماسیون عمل میکنند تا توزیعکنندههای توان بالا. توان خروجی آنها معمولاً برای مصارف خانگی و اداری استاندارد (۱۰ تا ۱۵ آمپر) کفایت میکند و تمرکز بر روی کاراییهای نرمافزاری و کنترلی است.
- قابلیتهای کنترلی: امکان کنترل روشن و خاموش شدن هر پریز به صورت انفرادی از راه دور، حیاتیترین ویژگی این مدلها است. این امکان به کاربران اجازه میدهد که وسایل برقی (مانند قهوهساز یا بخاری) را پیش از رسیدن به خانه روشن کنند یا از خاموش شدن تجهیزات در صورت فراموشی اطمینان حاصل نمایند.
- نظارت بر پارامترهای الکتریکی: مدلهای هوشمند پیشرفته میتوانند ولتاژ لحظهای را نیز اندازهگیری کنند و به عنوان یک محافظ ولتاژ نرمافزاری عمل نمایند؛ به این صورت که در صورت خروج ولتاژ از محدوده ایمن (مثلاً کمتر از ۱۸۰ یا بیشتر از ۲۴۵ ولت)، به صورت خودکار برق را قطع کرده و از آسیب به تجهیزات متصل جلوگیری کنند.
- کاربرد در اتوماسیون: این دستگاهها ستون فقرات اتوماسیون ساده و کنترل شرایط محیطی هستند؛ از تنظیم دورهای آبیاری در یک گلخانه هوشمند گرفته تا روشن و خاموش کردن اتوماتیک تابلوهای تبلیغاتی یا سیستمهای روشنایی در ساعات مشخص.

نتیجهگیری برای انتخاب
انتخاب نهایی باید بر اساس تحلیل ریسک و نیازهای محیطی صورت پذیرد:
- اگر در محیط کارگاه، ساختمان یا فضایی با احتمال بالای آسیب فیزیکی هستید و نیاز به اتصال ابزارهای پرمصرف دارید: انتخاب شما باید یک چندراهی صنعتی با بالاترین رتبه آمپر، کابلکشی ضخیم و بدنه مقاوم (مانند PDUهای قفسه ای یا مدلهای کارگاهی) باشد.
- اگر در محیط خانه، دفتر کار هستید و هدف اصلی شما کاهش مصرف انرژی، کنترل از راه دور، نظارت بر مصرف و حفاظت در برابر نوسانات ولتاژ برای تجهیزات حساس است: انتخاب شما باید یک چندراهی هوشمند با رتبهبندی ژول بالا و قابلیتهای مانیتورینگ دقیق و اتوماسیون (مانند مدلهای Wi-Fi یا GSM-based) باشد.
در نهایت، در محیطهایی مانند اتاقهای سرور که هر دو نیاز (توان بالا و نظارت دقیق) وجود دارد، اغلب از PDUs صنعتی مجهز به قابلیتهای مانیتورینگ هوشمند (Smart PDUs) استفاده میشود که هر دو جنبه دوام سختافزاری و کنترل نرمافزاری را ترکیب میکنند.
چند راهی های هوشمند و امکانات آن
در ادامه به معرفی نکات و امکانات چند راهی هوشمند به عنوان یکی از تجهیزات هوشمند می پردازیم :
پریز شش راهی هوشمند فراهوش، جز این دسته از پریز ها می باشد که سیمکارت خور و قابلیت کنترل بوسیله اپلیکیشن و یا ارسال SMS را دارا می باشد.
این دستگاه کنترلر برق هوشمند، قابلیت قطع و وصل برق هر کدام از پریزها بصورت جداگانه از هر نقطه کشور (جائیکه آنتن دهی موبایل داشته باشید)، بوسیله اپلیکیشن همراه روی گوشی موبایلها و تبلت های اندرویدی یا ios، بدون نیاز به اینترنت و وای فای (فقط از طریق ارسال پیامک توسط اپلیکیشن) را دارا می باشد.
شش راهی هوشمند دارای قابلیت های مختلفی همچون قابلیت کنترل از راه دور و روشن و خاموش کردن هر پریز، نظارت بر دمای کارکرد دستگاه، نظارت بر ولتاژ عبوری، قابلیت تایمر گذاری و تعیین محدوده زمان فعالیت بر روی هر پریز را دارا می باشند.



